Kullandığı yenilikçi teknolojilerle Endonezya’daki tuz sorununu çözen Hyrec Su ve Enerji Teknolojileri, yeni projelerini Teknopark İzmir’de geliştiriyor. 2016 yılından bu yana Teknopark İzmir’de faaliyetlerini sürdüren Hyrec, geliştirdiği yenilikçi membran teknolojisi ile deniz suyundan içme suyu ve tuz elde ediyor.
Gelecek planları arasında, bu yenilikçi membran teknolojisinin farklı kullanım alanlarında çalışmalarını derinleştirmek ve pilot tesisler yapmak olan Hyrec’in Mühendislik Müdürü Ersan Özdemir ile keyifli bir röportaj gerçekleştirdik.
KURULUŞUNDAN BERİ TEKNOPARK İZMİR’DE YER ALIYOR
Hyrec, 2016 yılında yabancı sermaye ile kuruldu. İlk olarak yeni bir membran prosesi projesi ile yola çıkan Hyrec, 2017 yılında bu membran prosesi ile gelişmeleri önemli bir noktaya getirdi.
Patentli Hyrec teknolojisinin atık sudan ham madde geri kazanımı, sıfır atık deşarjı ve konsantrasyon teknolojisi gibi farklı kullanım alanları üzerindeki çalışmaları da devam etmektedir.
Kuruluş amacı deniz suyundan içme suyu ve tuz üretmek olan ve genel olarak atık su ve su arıtma üzerine çalışan Hyrec’in çalışmalarının temelinde bazı ülkelerin denize sınırı olmasına rağmen bu coğrafi özelliklerinden faydalanamaması ve yüksek maliyetlerde tuz ithal etmesi yatıyor.
HYREC PROSESİ, ÇOK YÜKSEK TUZLULUK ORANLARINA (%26) ÇIKABİLEN İLK MEMBRAN TEKNOLOJİSİ
“Tuz kaynakları iki formda bulunur. Tuz sıvı halde denizlerde, tuzlu göllerde, tuzlu su kaynaklarında ve katı halde de kaya tuzu şeklinde bulunmaktadır. Tuzun bazı genç kayaçlarda, Endonezya gibi yerlerde bulunması çok zordur. Bu nedenle tuzun endüstriyel değeri çok yüksektir” diye hatırlatan Hyrec’in Mühendislik Müdürü Ersan Özdemir, bu alandaki sektörel durum ve projeleri üzerine şu bilgileri veriyor:
“Örneğin Endonezya’da tuzun maliyeti ton başına 200-250 Dolar iken Türkiye’de 20 Dolar. Endonezya’da deniz suyundan termal prosesler uygulandığından tuz elde edilemiyor; edilebildiği noktalarda ise yüksek maliyetle ile karşılaşılıyor. Bu nedenle, membran teknolojisi ile çözüm arayışlarına girdik ve şu an patenti firmamızda olan “Osmotically Assited Reverse Osmosis” membran sistemi tabanlı prosesi geliştirdik. Bu proses ile tuzlu su çözeltisini %3,5’tan %26’a kadar konsantre edebiliyor. Böylece termal proseslere binen yükü %40-%70’e kadar azaltmış oluyor. “
“BU İŞLEMİ DÜNYADA YAPABİLEN BAŞKA BİR PROSES BULUNMUYOR”
Su kaynakları az olan fakir ülkelerde, suyun geri dönüşümündeki verimliliğin artırılmasının önemine dikkat çeken Özdemir, “Hammadde olarak pek çok tesiste kullanılan tuz, bu proses ile düşük yatırım maliyetler ve düşük enerji tüketimleri ile elde edilebiliyor. Aynı zamanda mevcut arıtma sistemlerine entegre olarak sistem verimliliği arttırıyor ve daha fazla kullanım suyu elde edilmesini sağlıyor. Su kaynakları az olan ülkelerde suyun geri dönüşümü açısından verimliliği arttırarak atık suyun ve içindeki tuzun kullanımı işlevsel hale getiriliyor. Böylece Hyrec membran prosesi ile düşük enerji tüketimleri daha yüksek verimde çalışma sağlanarak hem içme suyu hem de tuz elde ediliyor. Bu işlemi bu yöntemle dünyada yapabilen başka bir proses bulunmamaktadır.”
“TEKNOPARK İZMİR’DE OLMAK BÜYÜK BİR AVANTAJ”
Bugüne kadar Teknopark İzmir’de 3 proje tamamlayan ve bu projelerle pilot uygulama testlerini gerçekleştirip ilgili bölgelerde uygulamaya başlayan Hyrec’in, Endonezya’da büyük bir projeye adım attığını anlatan Özdemir, Teknopark İzmir’de yer almaları hakkında ise düşüncelerini şöyle aktarıyor: “Gelecek planlarımız arasında, yeni projelerle ekibimizi büyüterek, teknolojinin diğer alanlarında çalışmalarımızı genişletmek var. Teknopark İzmir’in coğrafi konumu gereği denize ulaşım çok büyük avantaj. Aksi takdirde denize yakın yerde tesis kurmak ve işletmek gerekiyordu. Deneme ünitelerinin fiziki anlamda kapladığı alan düşünüldüğünde, fiziki yeterlilikler ve alan olarak çok memnunuz.
Bir diğer avantaj ve hatta en önemlisi ise akademiye yakın olmak. Bu alanda çalışan hocalar ile rahatlıkla temas kurabiliyoruz ve analizlerde üniversite imkânlarından faydalanabiliyoruz. Akademi ile iç içe olmak salt bir çalışma ortamı yaratıyor.”
